W naszej szkole będzie realizowany projekt – „Znajdź właściwe rozwiązanie”. Jego głównym założeniem jest zapobieganie paleniu tytoniu wśród uczniów klas 5-8. Realizacja programu ma na celu zwiększenie wiedzy w zakresie szkodliwości dymu tytoniowego, kształtowanie umiejętności dbania o zdrowie własne i swoich bliskich oraz kształtowanie postaw asertywnych związanych z unikaniem czynnego i biernego palenia tytoniu.
Cele szczegółowe:
I. Integracja grupy. Wyróżnienie liderów. Uzasadnienie i wzmocnienie postaw zobowiązujących do nie palenia - warsztat I.
II. Ukazanie funkcjonowania ludzkiego organizmu i jego potrzeb, a przede wszystkim konieczność odpowiedniego odżywiania i czystego powietrza – warsztat II.
III. Przekazanie wiadomości o zachowaniach asertywnych, uczenie się rozpoznawania swych zachowań oraz uświadomienie mechanizmów nacisku grupowego wraz z nauczeniem się sposobów odmowy – warsztat III.
IV. Uczenie rozpoznawania odczuć przeżywanych w sytuacjach trudnych, uświadomienie mechanizmów konfliktu, jak również uczenie umiejętności radzenia sobie z problemami – warsztat IV.
V. Uczenie umocnienia poczucia własnej wartości w zbudowaniu pozytywnego myślenia o sobie i kształtowania ważnych umiejętności w kontaktach z ludźmi – warsztat V.
PRZEBIEG PROCESU UZALEŻNIENIA OD NIKOTYNY
Proces uzależniania dzieci i młodzieży od nikotyny przebiega w pięciu następujących po sobie fazach:
1. przygotowania,
2. próbowania,
3. eksperymentowania,
4. regularnego palenia,
5. uzależnienia.
W toku pierwszej fazy – przygotowania, kształtowane są postawy i przekonania o pożytkach płynących z palenia. W tym czasie dziecko, przebywając w otoczeniu osób palących – rodziców, rodzeństwa, zaczyna się „oswajać” z papierosem, postrzegać palenie jako czynność użyteczną, przybliżającą do dorosłości, sprzyjającą niezależności, pomagającą w sytuacjach trudnych, ułatwiającą przynależność do grupy rówieśników.
Sięgając po pierwszego w życiu papierosa, dziecko wchodzi w fazę drugą – próbowania.
Pierwsze papierosy wypala zazwyczaj pod presją rówieśników. Konsekwencje pierwszych prób palenia zależą od tego, w jakim stopniu doznania fizjologiczne w następstwie wypalenia pierwszych dwóch, trzech papierosów są negatywne, a także od tego, czy utrzymują się psychospołeczne czynniki usposabiające do kontynuowania palenia, oraz czy łatwy jest dostęp do papierosów.
Powtarzanie palenia, choć jeszcze nieregularne, charakteryzuje trzecią fazę – eksperymentowania. W tym czasie dziecko sięga po kolejnego papierosa w szczególnych sytuacjach, takich jak spotkania koleżeńskie albo pod wpływem szczególnej osoby, np. najlepszego przyjaciela. Czynnikiem usposabiającym jest łatwy dostęp do tytoniu. Na szczęście, eksperymentowanie nie musi prowadzić do regularnego palenia – czwartej fazy procesu uzależnienia się od nikotyny.
Palenie regularne oznacza wypalanie papierosów w stałych odstępach, początkowo przynajmniej raz w tygodniu, a następnie z rosnącą częstotliwością pod wpływem różnorodnych sytuacji życiowych lub kontaktów interpersonalnych. Łatwy dostęp do papierosów jest czynnikiem sprzyjającym regularnemu paleniu dzieci i młodzieży. Społeczna obojętność, przyzwolenie rodziców, brak konsekwentnie realizowanej polityki przeciwtytoniowej w szkole i w lokalnej społeczności torują drogę do utrwalenia palenia.
Końcową, piątą fazą jest pełne uzależnienie cechujące się fizjologicznym zapotrzebowaniem na nikotynę. Na zjawisko to składa się tolerancja nikotyny, głód nikotynowy w razie podejmowania prób rzucenia palenia, a także wysokie prawdopodobieństwo powrotu do palenia papierosów.
Długość trwania poszczególnych faz procesu uzależnienia od nikotyny jest wypadkową wielu czynników i wykazuje indywidualne zróżnicowanie. Zazwyczaj od momentu pierwszych prób palenia (faza druga) do palenia regularnego (faza czwarta) upływają 2-3 lata. Lewenthal, Fleming i Glynn wysunęli tezę, iż okres od początkowych prób do regularnego palenia może być rozciągnięty w czasie szczególnie wówczas, gdy udaje się wydłużyć przerwę między wypaleniem pierwszego i drugiego papierosa w życiu. Obserwacja ta sugeruje, iż dla opóźnienia wieku pierwszej próby palenia i momentu wejścia w fazę regularnego palenia, kluczowe znaczenie mają psychospołeczne czynniki usposabiające dziecko do rozpoczęcia palenia.